Muxbir:  Méhriban

(https://www.rfa.org/uyghur/xewerler/kishilik-hoquq/kanadada-uyghur-mesilisi-12252018145937.html?encoding=arabic)

2018-12-25

Kanada sherqiy türkistan jem’iyitining re’isi tuyghun abduweli ependining bildürüshiche, 21-dékabir küni kanadaning toronto shehiride bashlan’ghan “RIS”, yeni “Islam rohini urghutush” namliq xelq’araliq yighin 3 kün dawamlashqan. Mezkur yighin’gha kanada sherqiy türkistan jem’iyitining teshkillishi bilen kanadadiki Uyghurlardin 150 tin 200 ge qeder adem qatnashqan. Yighinda Uyghurlarni tonushturush we ularning nöwettiki weziyitini anglitish pa’aliyetliri élip bérilghan.

Tuyghun ependining bildürüshiche, yighinda kanada sherqiy türkistan jem’iyiti ayallar bölümining mudiri turnisa xanimning xitay hökümiti teripidin jaza lagérlirigha qamalghan Uyghur heqqidiki doklati oqup ötülgen. Kanada sherqiy türkistan jem’iyiti teyyarlighan Uyghurlarning nöwettiki weziyiti tonushturulghan bir sin’alghu filimi chong ékranda körsitilgen. Bu filimni körgen yighin meydanida kishiler közlirige yash élip, Uyghurlar üchün néme qilip béreleydighanliqini sorashqan.

Yighinda 4 minutluq sözlesh pursitige érishken turnisa xanim radiyomiz ziyaritini qobul qilip, “RIS”, yeni “Islam rohini urghutush” yighinning kanadada 18 yildin buyan dawamliship kéliwatqanliqini, bundaq chong xelq’araliq yighilishta özining Uyghurlar heqqide sözlesh pursitige érishishining asan’gha toxtimighanliqini bildürdi.

Uning éytishiche, mezkur yighin bashlinishtin ikki ay ilgirila u bu yighinni orunlashturghuchi orun kanada islam jem’iyiti hemde bu qétimqi yighinda doklat bérishke orunlashturulghan 26 neper islam ölimasi bilen alaqe ornitishqa tirishqan.

U yighindin ilgiri kanada islam jem’iyiti we bu qétimliq yighinda doklat bérishke orunlashturulghan islam dunyasida tonulghan sheyxlerge yazghan élxetliride dunya nopusining bir yérim milyard ahalisini teshkil qilidighan musulman ellirini Uyghur musulmanlirining bügünki qiyin ehwaligha köngül bölüshke chaqiriq qilghan.

Tuyghun abduweli ependining bildürüshiche, toronto shehiride échilghan bu yilliq “RIS” yighinining 3 künlük pa’aliyitide yene kanada, amérika qatarliq döletlerde yashawatqan musulman xelqlirining örp-aditige a’it körgezmimu uyushturulghan iken. Körgezmide türkiyede qurulghan “Nuzugum” jem’iyitining kanadadiki bir qisim ezaliri teyyarlighan Uyghurlarning örp-aditi we kündilik turmushigha a’it medeniyet buyumlirimu qoyulup, yighin’gha kelgen musulman xelqlirining zor qiziqishini qozghighan.

Mezkur pa’aliyetke qatnashqan Uyghur pa’aliyetchiliridin mukerrem qurban xanim ziyaritimizni qobul qilip, bu qétimqi yighinda “Nuzugum” jem’iyitining kanada shöbisidiki ayallarning zor tirishchanliq körsetkenlikini bildürdi.

Uning bildürüshiche, 3 künlük bu yighinda Uyghur ayalliri we balilarning tirishchanliq körsitishi bilen yighin meydanining özidila 3000 din artuq kishi lagérlargha qamalghan Uyghurlarni qoyup bérish heqqidiki muraji’etnamige imza qoyghan.

Mukerrem xanimning bayanliridin melum bolushiche, kanadaning toronto shehiride échilghan bu yilliq “RIS” yighinigha yene dunya Uyghur qurultiyi muhajirlar komitétining mudiri memet toxti ependimu qatniship, yighinning körgezme pa’aliyiti zalida muxbirlar we yighin ehlige mexsus Uyghur mesilisini anglatqan.

Dunya Uyghur qurultiyi muhajirlar komitétining mudiri memet toxti ependimu ziyaritimizni qobul qilip, nöwette xitay hökümiti Uyghur qatarliq musulman xelqlerdin milyonlarche insanni jaza lagérlirigha qamawatqan weziyetke nisbeten gherb démokratik elliri küchlük inkas qayturuwatqan bolsimu, emma musulman ellirining sükütte turuwatqanliqini bildürdi.

Memet toxti ependining qarishiche, musulman döletliri hökümetlirining Uyghurlar mesilisige qarita sükütte turuwélishtek bu xil passip weziyetni özgertishte “RIS” yighinigha oxshash zor kölemlik pa’aliyetlerdin paydilinishning melum ünümi bolidiken.